Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2011

Ίων Δραγούμης: Ο εκφραστής του Ελληνικού εθνισμού



 Στα δύσκολα χρόνια που διανύουμε ως Έθνος, ο μεγάλος οραματιστής Ίων Δραγούμης θα πρέπει να είναι ο φάρος και ο σηματοδότης μας, καθώς μέσα από την μελέτη του έργου του θα βρούμε όλες τις απαντήσεις στα προβλήματα που μας απασχολούν σήμερα ως εθνική-κοινωνική οντότητα. Διότι ο Δραγούμης, όπως είπε και ο καθηγητής Χρήστος Γούδης, είναι πάντα επίκαιρος. Ειδικά για εμάς τους Έλληνες νέους , ο Δραγούμης θα πρέπει να καταστεί ο πολιτικός και ιδεολογικός μας πατέρας και αυτό θα το εξηγήσω στη συνέχεια.

Προτού, όμως, κάνω αυτό, θα ήταν φρόνιμο να πω με δυο λόγια ποιος ήταν. Ο Ίων Δραγούμης, γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας (ο πατέρας του Στέφανος διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας), γεννήθηκε στην Αθήνα στις 2 Σεπτεμβρίου 1878 και σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ σε ηλικία 19 ετών κατετάγη εθελοντής στον ατυχή πόλεμο του 1897. Ακολούθησε καριέρα στο διπλωματικό σώμα και υπό την ιδιότητα του αυτή διορίστηκε ως πρέσβης και πρόξενος σε πολλές πόλεις. Το 1915 παραιτήθηκε και πολιτεύθηκε, και τον ίδιο χρόνο εξελέγη βουλευτής. Ο Δραγούμης, στη δίνη του εθνικού διχασμού που ακολούθησε, δολοφονήθηκε για τις ιδέες του από παραστρατιωτικούς βενιζελικούς  -πολιτικούς του αντιπάλους- στις 30 Ιουλίου 1920.

Όμως, εκείνο που μας ενδιαφέρει σε αυτό το άρθρο είναι να εξετάσουμε και να γίνουμε στο ελάχιστο κοινωνοί των ιδεών του Δραγούμη. Όπως είπα και πιο πάνω, ο Δραγούμης έδωσε απαντήσεις μέσα από το συγγραφικό του έργο, αλλά και από το βίο του σε όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Ελληνισμός σήμερα. Για το Δραγούμη η «Ελευθερία» και ο «Πολιτισμός» είναι οι κύριοι πυλώνες της ιδεολογίας του και της πολιτικής του σκέψης. Πώς, όμως, εννοούσε αυτούς τους όρους; Την ελευθερία την εννοούσε ως εθνική ελευθερία αυτοδιάθεσης των υποδούλων Ελλήνων, αλλά και ως ελευθερία στο επίπεδο της προσωπικής αυθυπαρξίας του ανθρώπου. Θεωρεί πως Έθνος και Πολιτισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένα:  «Ποιος είναι ο τελικός των εθνών, πες τον προορισμό, πες τον αποστολή; Ο πολιτισμός! Να ένα έργο άξιο για τα έθνη, έργο αληθινά ανθρώπινο. Να η δικαιολογία των εθνών. Να πώς τα έθνη είναι χρήσιμα στην ανθρωπότητα και να πού έσφαλλε ο Μαρξ πολεμώντας τα έθνη. Πολιτισμούς γεννούν τα έθνη και αυτά μονάχα. Δε φθάνει όμως να είναι ένα έθνος πολιτισμένο, πρέπει να είναι πολιτισμένο και από δικό του πολιτισμό. Σε αυτό λοιπόν χρησιμεύουν τα έθνη. Οι πολιτισμοί γεννιούνται ο καθένας σε κάποια πατρίδα, σε κάποια εποχή  και σε κάποιο έθνος. Έξω από αυτά δεν μπορεί να σταθεί πολιτισμός».

Ο Ίων Δραγούμης ήταν βαθιά πατριώτης και δεν περιοριζόταν στα ευχολόγια και στη θεωρία. Ο πατριωτισμός του ήταν έμπρακτος και εκδηλωνόταν σε κάθε φάση της ζωής του. Γι’ αυτόν προείχε η πατρίδα και πολλές φορές αυτή η «εμμονή» του, τον οδηγούσε και σε συγκρούσεις με οικεία του πρόσωπα. Μένοντας πιστός στη γραμμή του Μακρυγιάννη, που μιλούσε πάντοτε για το «εμείς» και όχι το «εγώ», θεωρούσε ότι  «τα πρόσωπα δεν παίζουν κανένα ρόλο όταν πρόκειται να σώσουμε την πατρίδα». Έλεγε χαρακτηριστικά αυτός ο μεγάλος Έλλην:  «Ο καθένας πρέπει να φαντάζεται πως αυτός πρέπει να σώσει το έθνος του. Να μην κοιτάζω τι κάνουν οι άλλοι και να φαντάζομαι μόνον πως εγώ έχω το μεγάλο χρέος της σωτηρίας. Δεν είναι εύκολο να πείσεις ένα έθνος. Εγώ βλέπω τόσα πράγματα που πρέπει να γίνουν και όμως οι άλλοι Έλληνες τα βλέπουν αλλιώς. Αν είμαι δυνατός θα τους πείσω».

Ανάλωσε λοιπόν τη μικρή σε διάρκεια ζωή του στην αφύπνιση των Ελλήνων και στη διαμόρφωση ενός υγιούς ελληνικού εθνικισμού, όπου θα ελευθέρωνε τους υπόδουλους αλύτρωτους Έλληνες και θα δημιουργείτο ένα ελληνικό κράτος όπως το οραματιζόταν, που θα έφτανε από της Κύπρου το νησί μέχρι το Μοναστήρι και την Βόρειο Ήπειρο, με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη. Ο εθνικισμός για τον μεγάλο Έλληνα διανοούμενο  «είναι μορφή ενέργειας. Όλοι λοιπόν οι ενεργητικοί άνθρωποι είναι εθνικιστές, είτε το ξέρουν είτε όχι. Ο διεθνιστής είναι στοιχείο θανάτου για το έθνος του».

Ο Δραγούμης ήταν μια φυσιογνωμία με τεράστια εμβέλεια και κύρος, που όμοιά της ίσως να μην συνάντησε η ελληνική διανόηση από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και εντεύθεν. Είναι φυσικό, λοιπόν, να μην μπορούμε μέσα από ένα άρθρο να πιάσουμε όλες τις πτυχές του έργου και των παρακαταθηκών που μας έχει αφήσει. Το κείμενο αυτό έχει στόχο το σκίρτημα όλων εμάς, να μελετήσουμε τον Δραγούμη και κυρίως να κάνουμε βίωμά μας τις παρακαταθήκες του, όπως έκανε και ο ίδιος θυσιάζοντας ακόμα και την ζωή του. Τελειώνοντας, παραθέτω την «Νεκρική Ωδή» του Κωστή Παλαμά προς  τιμή του Ίωνα Δραγούμη, όπως δημοσιεύθηκε στον ελληνικό τύπο λίγες μέρες μετά την δολοφονία του:

«Λευκή ας βαλθεί όπου έπεσες Κολώνα
(πως έπεσες, γραφή να μην το λέει)
Λευκή με της πατρίδας την εικόνα
Μόνο εκείνη ταιριάζει να σε κλαίει,
Βουβή, μαρμαρωμένη να σε κλαίει!»

Υ.Γ: Σήμερα όντως στον τόπο της θυσίας του, στην Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας στην Αθήνα, υπάρχει μια λευκή μαρμάρινη κολώνα, που μας θυμίζει αυτόν τον μεγάλο Έλληνα.

Καζαμίας Αντώνης
Μεταπτυχιακός Φοιτητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου


από το νέο "Προπύργιο" εκφραστικό όργανο του Μετώπου Κυπρίων Φοιτητών Η.Β.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου